«« آشنایی با مکاتب ادبی جهان ««

[Negarita 129]

[align=CENTER]نگاهی‌ به‌ سابقه‌ رمانتیسم‌ در ایران ‌

 

با وجود آن که‌ در قرن‌ هیجدهم‌ در اروپا نهضت‌ «رمانتیسم‌» با ویژگی‌هایی‌ از قبیل‌: احساس ‌گرایی ‌، فرد گرایی ‌، ادب‌ غنایی‌ ، تخیل‌ وسیع‌ و در هم‌ شکستن‌ چهارچوب‌ها و قاعده‌ها و… عام‌ شمول‌ شد، اما رگه‌های‌ اندیشه‌ رمانتیک‌ همزاد بشریت‌ است‌ و برخی‌ ویژگی‌ها نظیر: تخیل‌ و احساسات‌ در تمام‌ انسان‌ها در طول‌ تاریخ‌ و در گوشه‌ و کنار جهان‌ وجود دارد.

آثار باقی‌ مانده‌ از گذشتگان‌ ادبیات‌ جهان‌ گاه‌ آن قدر از نظر تخیل‌ و احساس‌ (که‌ دو ویژگی‌ عمده‌ به‌ شمار می‌روند) متعالی‌ هستند که‌ ما را به‌ یاد رمانتیک‌ های‌ قرن‌ هیجده‌ اروپا می‌اندازد.

در اقصی‌ نقاط‌ جهان‌ وقتی‌ آثار ادبی‌ گذشتگان‌ و پیشکسوتان‌ ادب‌ و فرهنگ‌، مورد مطالعه‌ و ژرفنگری‌ و نقد قرار می‌گیرد، ویژگی‌های‌ رمانتیک‌ در آثار و اشعار آنان‌ به‌ طور پراکنده‌ قابل‌ درک‌ است‌ و حتی‌ نقادان‌ بزرگ‌ گاهی‌ عوامل‌ بروز نهضت‌ رمانتیسم‌ در اروپا را ریشه‌ در دیگر فرهنگ ‌ها، خصوصاً شرق‌ می‌دانند. مثلاً «سیلییر» (منتقد فرانسوی‌ که‌ از معارضان‌ سرسخت‌ رمانتیسم‌ است‌) تلاش‌ کرده‌ که‌ منشأ «رمانتیسم‌» را (که‌ او آن‌ را بیماری‌ می‌نامد) شرق‌ جلوه‌ دهد و اعتقادش‌ بر این‌ است‌ که‌ میراث‌ افلاطون‌ با مسیحیت‌ (که‌ آن‌ هم‌ شرقی‌ است‌) در هم‌ می‌آمیزد و با مکتب‌ نوافلاطونی‌ نیروی‌ بیشتری‌ گرفته‌ و دوران‌ جدید رمانتیسم‌ را پدید آورده‌ است‌. در هر حال‌ نمی‌توان‌ جاذبه‌ خاص‌ شرق‌ را در نظر شاعران‌ و نویسندگان‌ قرن‌ هیجده‌ اروپا، کتمان‌ کرد. سفر به‌ شرق‌، ترجمه‌ کتاب‌های‌ شرقی‌ ( ترجمه‌ هزار و یک‌ شب‌ ) و نیز انتشار سفرنامه ‌هایی‌ در باب‌ ایران‌ و هند و انتشار کتاب‌های ‌: قصه ‌های‌ ایرانی‌ ، قصه ‌های‌ ترکی‌ ، افسانه‌ عربی‌ واثق‌ (1786) و… را می ‌توان‌ گواهی‌ بر این‌ مدعا دانست‌. شاعرانی‌ همچون‌: «هوگو»، «لامارتین‌» و « موسه‌» به‌ آثار ترجمه‌ پارسی‌ توجه‌ نشان‌ داده‌اند و حتی‌ «هوگو»، قسمتی‌ از کتاب‌ زنان‌ شرقی‌ را با الهام‌ از ادب‌ پارسی‌ نگاشت‌[/align]